ambebi.ge

რო­გორც ცნო­ბი­ლია, ფი­ტო­თე­რა­პია სხვა­დას­ხვა და­ა­ვა­დე­ბის მკურ­ნა­ლო­ბის მე­თო­დია, რო­მე­ლიც უძ­ვე­ლე­სი ხალ­ხუ­რი მე­დი­ცი­ნის სა­ფუძ­ველ­ზე გაჩ­ნდა. ის მცე­ნა­რე­ე­ბი­სა და მათ­გან მი­ღე­ბუ­ლი წამ­ლე­ბის გა­მო­ყე­ნე­ბას ეყ­რდნო­ბა. ამი­ტო­მაც ფი­ტო­თე­რა­პი­ას „ბა­ლა­ხე­ბით მკურ­ნა­ლო­ბა­საც“ უწო­დე­ბენ. ამ­დე­ნად, ფი­ტო­თე­რა­პია არატ­რა­დი­ცი­უ­ლი მე­დი­ცი­ნის ერთ-ერთი ნა­წი­ლია.

პრაქ­ტი­კუ­ლად არ არ­სე­ბობს მცე­ნა­რე, მისი გა­მო­ყე­ნე­ბა პრე­პა­რა­ტე­ბის მო­სამ­ზა­დებ­ლად არ შე­იძ­ლე­ბო­დეს (რო­გორც ცალ-ცალ­კე, ისე ერ­თობ­ლი­ვად, სხვებ­თან კომ­ბი­ნა­ცი­ა­ში).

გვინ­და რამ­დე­ნი­მე ძა­ლი­ან ცნო­ბილ მცე­ნა­რეს შე­ვე­ხოთ, რო­მელ­თა სამ­კურ­ნა­ლო თვი­სე­ბე­ბის შე­სა­ხებ ბევ­რი რამ ვი­ცით, თუმ­ცა ზო­გიც უც­ნო­ბია. ამას­თან, გა­ვიხ­სე­ნოთ მათი გარ­კვე­უ­ლი უკუჩ­ვე­ნე­ბე­ბიც.

·         მრა­ვალ­ძარ­ღვა

-0:08

მრა­ვალ­წლი­ა­ნი ბა­ლა­ხო­ვა­ნი მცე­ნა­რეა მრა­ვალ­ძარ­ღვი­სებრთა ოჯა­ხი­დან. გავ­რცე­ლე­ბუ­ლია მთელს სა­ქარ­თვე­ლო­ში გზის პი­რებ­ზე, ბი­ლი­კებ­ზე, ეზო­ებ­ში, ბა­ღებ­ში, სა­ძოვ­რებ­ზე, სა­ცხოვ­რებ­ლის ახ­ლოს, ტე­ნი­ან ნი­ა­და­გებ­ში. მთა­ში გვხვდე­ბა თით­ქმის 2500 მ-მდე ზღვის დო­ნი­დან.

ფოთ­ლე­ბის შეგ­რო­ვე­ბა მი­ზან­შე­წო­ნი­ლია მშრალ ამინ­დში. აშ­რო­ბენ ჩრდილ­ში, ფარ­დულ­ში, რო­მე­ლიც კარ­გად ნი­ავ­დე­ბა.

რო­გორც აპი და ფი­ტო­თე­რა­პევ­ტი მაკა ჭავ­ჭა­ნი­ძე გვე­უბ­ნე­ბა, მას სა­ფა­ღა­რა­თო, ან­თე­ბის სა­წი­ნა­აღ­მდე­გო, სის­ხლდე­ნის შე­მა­ჩე­რე­ბე­ლი, ჭრი­ლო­ბის შე­მა­ხორ­ცე­ბე­ლი ეფექ­ტი აქვს.

გა­მო­ი­ყე­ნე­ბა:და­ბა­ლი მჟა­ვი­ა­ნო­ბით მიმ­დი­ნა­რე გას­ტრი­ტის, ენ­ტე­რი­ტის, კო­ლი­ტის, წყლუ­ლო­ვა­ნი და­ა­ვა­დე­ბე­ბის დროს. ასე­ვე რო­გორც ამო­სახ­ვე­ლე­ბე­ლი, ბრონ­ქი­ტე­ბის, ყი­ვა­ნახ­ვე­ლას დროს.

მრა­ვალ­ძარ­ღვას სა­წი­ნა­აღ­მდე­გო ჩვე­ნე­ბა: გას­ტრი­ტი­სა და წყლუ­ლო­ვა­ნი და­ა­ვა­დე­ბე­ბის, მა­ღა­ლი მჟა­ვი­ა­ნო­ბი­სას არ გა­მო­ი­ყე­ნე­ბა.

·         პიტ­ნა

მრა­ვალ­წლო­ვა­ნი ბა­ლა­ხო­ვა­ნი მცე­ნა­რის გვა­რია ტუ­ჩო­სან­თა ოჯა­ხი­დან. 50-100 სმ სი­მაღ­ლის ფე­სუ­რი­ა­ნი მცე­ნა­რეა. გვა­რი მდი­და­რია სა­ხე­ო­ბე­ბით. სა­ქარ­თვე­ლო­ში ვე­ლუ­რად იზ­რდე­ბა მხო­ლოდ 4 სა­ხე­ო­ბა: ომ­ბა­ლო, მინ­დვ­რის პიტ­ნა, წყლის პიტ­ნა, ტყის პიტ­ნა. იზ­რდე­ბა მთის ქვე­და და შუა სარ­ტყლის ტე­ნი­ან მდე­ლო­ებ­ზე, ტყის პი­რებ­ზე, ბუჩ­ქნა­რებ­ში, მდი­ნა­რე­თა სა­ნა­პი­რო­ებ­ზე.

პიტ­ნის ფო­თო­ლი და ყვა­ვი­ლე­დი ეთე­რო­ვან ზეთს შე­ი­ცავს, რომ­ლის ძი­რი­თა­დი კომ­პო­ნენ­ტი მენ­თო­ლია. ფოთ­ლის­გან დამ­ზა­დე­ბულ ნა­ყენს იყე­ნე­ბენ მე­დი­ცი­ნა­ში. ფოთ­ლი­სა და მი­წის­ზე­და ნა­წი­ლე­ბი­სა­გან მი­ი­ღე­ბა პიტ­ნის ზეთი, რო­მელ­საც, რო­გორც არო­მა­ტულ ნივ­თი­ე­რე­ბას, პარ­ფი­უ­მე­რია-კოს­მე­ტი­კა­ში ხმა­რო­ბენ. კვე­ბის მრეწ­ვე­ლო­ბა­ში პიტ­ნის ზეთი და ფო­თო­ლი კარ­გი სა­ნე­ლე­ბე­ლია.

მაკა ჭავ­ჭა­ნი­ძე მის სამ­კურ­ნა­ლო მოქ­მე­დე­ბას ასე გან­მარ­ტავს: ახა­სი­ა­თებს და­მა­წყნა­რე­ბე­ლი, ტკი­ვილ­გა­მა­ყუ­ჩე­ბე­ლი, ნაღ­ველმდე­ნი, ში­ნა­გა­ნი ორ­გა­ნო­ე­ბის გლუ­ვი კუნ­თე­ბის მო­მა­დუ­ნე­ბე­ლი და საჭ­მლის მომ­ნე­ლე­ბე­ლი ჯირ­კვლე­ბის სეკ­რე­ცი­ის გა­მაძ­ლი­ე­რე­ბე­ლი მოქ­მე­დე­ბა. ეს ეფექ­ტე­ბი გან­პი­რო­ბე­ბუ­ლია მას­ში შე­მა­ვა­ლი მენ­თო­ლით, რო­მე­ლიც იწ­ვევს გუ­ლის, ფილ­ტვი­სა და თა­ვის ტვი­ნის სის­ხლძარ­ღვე­ბის გა­ფარ­თო­ე­ბას.

გა­მო­ი­ყე­ნე­ბა: ნევ­რო­ზე­ბის, უძი­ლო­ბის, სტე­ნო­კარ­დი­ის, ნაღ­ვლის ბუშ­ტი­სა და ზედა სა­სუნ­თქი გზე­ბის ან­თე­ბის, კბი­ლის ტკი­ვი­ლი­სას.

სა­წი­ნა­აღ­მდე­გო ჩვე­ნე­ბა კი ასე­თია: არ­ტე­რი­უ­ლი ჰი­პერ­ტო­ნია. მა­ღალ დო­ზებ­ში შე­საძ­ლოა გუ­ლის ტკი­ვი­ლი გა­მო­იწ­ვი­ოს.

·         გვი­რი­ლა

რთულყვა­ვი­ლო­ვან­თა ოჯა­ხის რამ­დე­ნი­მე გვა­რის მცე­ნა­რე­თა კრე­ბი­თი სა­ხელ­წო­დე­ბა. სა­ქარ­თვე­ლო­ში 24-მდე სა­ხე­ო­ბაა ცნო­ბი­ლი, მათ­გან 10 კავ­კა­სი­ის ენ­დე­მია, 3 - სა­ქარ­თვე­ლო­სი. იზ­რდე­ბა მთის ქვე­მო სარ­ტყლი­დან მო­კი­დე­ბუ­ლი ალ­პურ სარ­ტყლამ­დე, მდე­ლო­ებ­სა და მა­ღალ­ბა­ლა­ხე­ულ­ში, ტყის­პი­რებ­სა და ბუჩ­ქნა­რებ­ში, ტე­ნი­ან და და­ჭა­ო­ბე­ბულ ად­გი­ლებ­ში, ქვი­ან და კლდო­ვან კალ­თებ­ზე, ჩა­მო­ნაზ­ვა­ვებ­ზე.

გვი­რი­ლა ან­ტი­სეპ­ტი­კუ­რი, სის­ხლდე­ნის შე­მა­ჩე­რე­ბე­ლი, ტკი­ვილ­გა­მა­ყუ­ჩე­ბე­ლი ეფექ­ტით გა­მო­ირ­ჩე­ვა, ამას­თან, ოფ­ლმდე­ნი, ნაღ­ველმდე­ნი, ან­ტი­ა­ლერ­გი­უ­ლი, და­მამ­შვი­დე­ბე­ლი, ან­თე­ბის სა­წი­ნა­აღ­მდე­გო მცე­ნა­რეა.

გა­მო­ყე­ნე­ბა: ქრო­ნი­კუ­ლი გას­ტრი­ტის, ქო­ლე­ცის­ტი­ტის, ნაწ­ლა­ვე­ბის დისკნე­ზი­ის, მე­ტე­ო­რიზ­მის, უძი­ლო­ბის, შე­შუ­პე­ბის, ნევ­რო­ზი­სა და ნევ­რალ­გი­ის დროს.

ად­გი­ლობ­რი­ვად იყე­ნე­ბენ - ფუ­რუნ­კუ­ლის, დამ­წვრო­ბის, ან­გი­ნის, სტო­მა­ტი­ტის დრო­საც.

უკუჩ­ვე­ნე­ბა:პი­რებს, რო­მელ­თაც მიდ­რე­კი­ლე­ბა აქვთ ფა­ღა­რა­თის­კენ, გვი­რი­ლა სიფრ­თხი­ლით ენიშ­ნე­ბა.

·         კუ­ნე­ლი

კუ­ნე­ლი ეკ­ლი­ა­ნი ხე­ე­ბი­სა და ბუჩ­ქე­ბის გვა­რია ვარ­დი­სებრთა ოჯა­ხი­დან.

მო­ი­ცავს 200-მდე სა­ხე­ო­ბას, რო­მე­ლიც გავ­რცე­ლე­ბუ­ლია ჩრდი­ლო­ეთ ნა­ხე­ვარსფე­როს ზო­მი­ერ­სა და ნა­წი­ლობ­რივ სუბტ­რო­პი­კუ­ლი ჰა­ვის ზო­ნა­ში.

კავ­კა­სი­ა­ში ბუ­ნებ­რი­ვად გავ­რცე­ლე­ბუ­ლი 20-მდე სა­ხე­ო­ბი­დან სა­ქარ­თვე­ლო­ში 9 იზ­რდე­ბა. მათ­გან კავ­კა­სი­უ­რი კუ­ნე­ლი და კოლ­ხუ­რი კუ­ნე­ლი ენ­დე­მე­ბია.

საკ­მა­ოდ ყინ­ვა­გამ­ძლე და სი­ნათ­ლის მოყ­ვა­რუ­ლი მცე­ნა­რეა და ცო­ცხლობს 200-300 წელს.

მოქ­მე­დე­ბა: კო­რო­ნა­ლუ­რი და თა­ვის ტვი­ნის სის­ხლძარ­ღვე­ბის გა­მა­ფარ­თო­ვე­ბე­ლი, ნერ­ვუ­ლი სის­ტე­მის და­მამ­შვი­დე­ბე­ლი, გუ­ლი­სა და თა­ვის ტვი­ნის ჟანგბა­დით მო­მა­რა­გე­ბის გა­მაძ­ლი­ე­რე­ბე­ლი, ნივ­თი­ე­რე­ბა­თა ცვლის და ძი­ლის მო­მა­წეს­რი­გე­ბე­ლი, გუ­ლის რით­მის მა­ნორ­მა­ლი­ზე­ბე­ლი და სის­ხლში ქო­ლეს­ტე­რი­ნის შე­მამ­ცი­რე­ბე­ლია.

გა­მო­ი­ყე­ნე­ბა: სტე­ნო­კარ­დი­ის, ტვი­ნის სის­ხლძარ­ღვე­ბის შე­ვიწ­რო­ე­ბის, გუ­ლის რით­მის დარ­ღვე­ვის, უძი­ლო­ბის, კლი­მაქ­სის, ჰი­პერ­ტო­ნი­ის სა­წყი­სი სტა­დი­ის დროს.

სა­წი­ნა­აღ­მდე­გო ჩვე­ნე­ბაა: არ­ტე­რი­უ­ლი ჰი­პო­ტენ­ზია.

·         ცხე­ნის­წაბ­ლა

ხე­ე­ბის, იშ­ვი­ა­თად ბუჩ­ქე­ბის გვა­რია სა­პინ­დუ­სი­სებრთა ოჯა­ხი­დან. 15-მდე სა­ხე­ო­ბა იზ­რდე­ბა ევ­რო­პა­ში, აზი­ა­სა და ჩრდი­ლო­ეთ ამე­რი­კა­ში. უმე­ტე­სად გავ­რცე­ლე­ბუ­ლია ჩვე­უ­ლებ­რი­ვი ცხე­ნის­წაბ­ლა, რო­მე­ლიც ბა­ღებ­სა და პარ­კებ­ში გვხვდე­ბა. მისი სი­მაღ­ლე 30 მეტრს აღ­წევს, ღე­როს დი­ა­მეტ­რი 2 მეტ­რამ­დეა.

მოქ­მე­დე­ბა: მა­ტო­ნი­ზი­რე­ბე­ლია, სის­ხლდე­ნის შე­მა­ჩე­რე­ბე­ლი, ან­ტი­ბაქ­ტე­რი­უ­ლი, შარ­დმდე­ნი, ან­თე­ბის სა­წი­ნა­აღ­მდე­გო. მას­ში შე­მა­ვა­ლი ბი­ო­ლი­გი­უ­რად აქ­ტი­უ­რი ნივ­თი­ე­რე­ბე­ბი ამ­ცი­რებს სის­ხლძარ­ღვე­ბის, კა­პი­ლა­რე­ბის შეღ­წე­ვა­დო­ბას, აქ­ვე­ი­თებს სის­ხლის სიბ­ლან­ტეს, ზრდის მათ ტო­ნუსს, როცა დარ­ღვე­უ­ლია ვე­ნო­ზუ­რი გამ­ტა­რო­ბა.

გა­მო­ყე­ნე­ბა: ვე­ნე­ბის ვა­რი­კო­ზუ­ლი გა­გა­ნი­ე­რე­ბი­სას, ჰე­მო­რო­ის, მი­ო­ზი­ტე­ბის, ნევ­რალ­გი­ის, ათე­როსკლე­რო­ზი­სას.

სა­წი­ნა­აღ­მდე­გო ჩვე­ნე­ბა კი ასე­თია:ნედ­ლი ცხე­ნის­წაბ­ლას მი­ღე­ბა უარ­ყო­ფით გავ­ლე­ნას ახ­დენს საჭ­მლის მო­ნე­ლე­ბა­ზე, შე­იძ­ლე­ბა, გა­მო­იწ­ვი­ოს ტკი­ვი­ლი მუც­ლის არე­ში და შე­ბე­რი­ლო­ბა.